Οι πρόσφυγες από την Ανατ. Θράκη, την Μικρά Ασία, τον Πόντο, μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την συνθήκη ανταλαγής πληθυσμών το 1923, βρήκαν την ζεστασιά στην αγκαλιά της φτωχομάνας Θεσσαλονίκης. Ανάμεσά τους πολλοί Κωνσταντινουπολίτες που ήθελαν να κρατήσουν στη νέα τους πατρίδα ζωντανή την παράδοση, την βυζαντινή καταγωγή, την ελπίδα και την προσδοκία. Στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης, στην ωραιότατη συνοικία του Πέρα, εκεί που άκμαζε η Ρωμιοσύνη από το 1875 είχαν δημιουργήσει το αθλητικό και πολιτιστικό σωματείο ΕΡΜΗΣ, που ήδη υποχρεώθηκαν να μετονομάσουν σε ΠΕΡΑ ΚΛΑΜΠ, για να συνεχίσουν την διατήρηση της προγονικής κληρονομιάς.
Στην Θεσσαλονίκη δημιουργούν ποδοσφαιρική ομάδα κάτω από την στέγη της Ένωσης Κωνσταντινουπολιτών και εν συνεχεία τον Δεκέμβριο του 1925 αθλητικό σύλλογο, την ΑΕΚ. Στις τάξεις της όμως, σύντομα εμφανίσθηκαν δύο παρατάξεις με έντονες μεταξύ τους διαφορές. Τελικά η μία παράταξη απεχώρησε και προχώρησε στην ίδρυση του ΠΑΝΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΟΥ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΤΩΝ. Στις 5 Απριλίου 1926 έγινε η ιδρυτική γενική συνέλευση, 34 μέλη υπέγραψαν το καταστατικό και εξέλεξαν διοικητικό συμβούλιο με πρόεδρο τον δημοσιογράφο Τριαντάφυλλο Τριανταφυλλίδη. Το καταστατικό εγκρίθηκε με την υπ’ αριθμ. 822 απόφαση την 20η Απριλίου 1926 από το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης. Χρώματα του ΠΑΟΚ το πένθιμο μαύρο για να συμβολίζει την τραγική ιστορία των χαμένων πατρίδων και το αισιόδοξο άσπρο για να εκφράζει την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Έμβλημα στην αρχή το τετράφυλλο τριφύλλι και το πέταλο και από το 1929, μετά τη συγχώνευση - απορρόφηση της ΑΕΚ ο Δικέφαλος Αετός με τα δύο κεφάλια να ατενίζουν το ένα την Δύση και το άλλο την Ανατολή, αλλά με κλειστά τα φτερά ως πένθος για τον ξεριζωμό από τις χαμένες πατρίδες. Έτσι δημιουργήθηκε πριν από 80 χρόνια ο ΠΑΟΚ με οράματα και φιλόδοξους στόχους. Απ” όλους τους προσφυγικούς συλλόγους που δημιουργήθηκαν στην πόλη, ήταν το πεπρωμένο ο σύλλογος αυτός να καταλάβει κυρίαρχη θέση από την πρώτη μέρα στην αθλητική, πολιτιστική και πολιτική ζωή του τόπου. Η ποδοσφαιρική ομάδα κατέχει από την αρχή κυρίαρχη θέση. Πολύ γρήγορα ενσάρκωσε τους πόθους πολλών, όχι μόνο των προσφύγων. Μόλις το 1927 ακούγεται το πρώτο τραγούδι:
‘Είμαστε εμείς της Πόλης
τα παιδιά τα παινεμένα
που παίζουμε την μπάλα ξακουσμένα
Έχουμε εμείς περίσσια χάρη
που δεν την έχει ομάς καμμία άλλη...’
Το 1928 έρχεται από την Κωνσταντινούπολη και το Πέρα Κλαμπ ο Ραϋμόν Ετιέν, ο πρώτος ξένος ποδοσφαιριστής και υπογράφεται το πρώτο επαγγελματικό συμβόλαιο του συλλόγου. Τρία χρόνια μετά, τον ΠΑΟΚ αναλαμβάνει για πρώτη φορά ξένος τεχνικός. Ήταν ο Γερμανός Ροδόλφος Γκάσνερ. Το 1932 βρίσκει στέγη στο Συντριβάνι, όπου γίνεται το γήπεδο με εθελοντική εργασία των φιλάθλων και το 1937 κατακτά το πρωτάθλημα της πόλης. Το 1939 φθάνει για πρώτη φορά σε τελικό κυπέλλου. Η κήρυξη του πολέμου τερματίζει κάθε αθλητική δραστηριότητα και διαλύει μια ομάδα που ήταν έτοιμη να πετάξει πολύ ψηλά.
Τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο, ο ΠΑΟΚ, ώριμος πια, ξεκινά μια νέα μη αναστρέψιμη πορεία. Μια πορεία που οδηγεί στην καταξίωση. Την απόλυτη και οριστική κυριαρχία στη Θεσσαλονίκη. Είναι μια εποχή που δημιουργεί θρύλους, παραδόσεις και οπαδούς. Τα χρόνια της “χρυσής εποχής” μένουν ανεξίτηλα γραμμένα στην ιστορία της ομάδας και έντονα χαραγμένα στις μνήμες των φιλάθλων. Από το 1948 μέχρι το 1957 ο ΠΑΟΚ κατακτά άλλα έξι πρωταθλήματα Θεσσαλονίκης και είναι η πρώτη και μοναδική ομάδα στην ιστορία του ποδοσφαίρου της Θεσσαλονίκης που κατακτά το τριετές επαμειβόμενο Κύπελλο του Δήμου! Από την μεγάλη εκείνη ομάδα της ‘χρυσής εποχής’ αν και ξεχώριζε ιδιαίτερα ήταν η επιθετική τριπλέτα, όπου το ταλέντο περίσευε και τα προσόντα των Γιεντζή, Κουϊρουκίδη, Παπαδάκη δημιούργησαν ανεπανάληπτα επιθετικά δεδομένα για το ελληνικό ποδόσφαιρο. Την εποχή αυτή εξέχουσα θέση έχουν τα θρυλικά τσικό του Βίλλυ, του Αυστριακού προπονητή Βίλλυ Σβέτσικ. Ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα αυτών των φυτωρίων ήταν ο Λέανδρος Συμεωνίδης που αναδείχθηκε σ” έναν από τους μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές της δεκαετίας του “50 και του “60, αγαπημένο παιδί της κερκίδας με την ταχύτητα και τις περίτεχνες τρίπλες του. Από τα τσικό ξεπήδησαν ταλαντούχοι παίκτες και από την τελευταία φουρνιά έλαμψε το πιο λαμπρό αστέρι, ο Γιώργος Κούδας.
Η απόφαση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου να απαλλοτρίωση το γήπεδο στο Συντριβάνι ξεσπιτώνει τον ΠΑΟΚ. Η δραστήρια διοίκησή του οραματίζεται την κατασκευή ενός σταδίου και αγοράζει 30 στρέμματα στην προσφυγική συνοικία της Τούμπας. Με χρήματα και προσωπική εργασία των χιλιάδων οπαδών του γρήγορα γίνονται με κάθε επισημότητα στις 6 Σεπτεμβρίου 1959 τα εγκαίνια. Από τότε και μετά η Τούμπα είναι ένα διαρκές εργοτάξιο. Από τα 14.050 εισιτήρια του πρώτου sold out (20/9/1959 ΠΑΟΚ - ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ) έφθασε τα 33.758 εισιτήρια πάλι με Ολυμπιακό (21/9/1969) και επιτυγχάνει το απόλυτο ρεκόρ 45.252 εισιτήρια στον αγώνα πρωταθλήματος με την ΑΕΚ στις 19/12/1976.
Η θρυλική Τούμπα γίνεται μοναδική έδρα και το χόρτο της πατούν ιερά τέρατα του παγκοσμίου ποδοσφαίρου όπως ο Κρόιφ και ο Μαραντόνα, παίζουν ομάδες όπως η Μπαρτσελόνα, η Μίλαν, η Μπάγερν, η Λιόν, η Άρσεναλ και εθνικές ομάδες αντίπαλοι του Δικεφάλου. Η Εθνική Ελλάδος αντιμετωπίζει τον ΠΑΟΚ σε αγώνες για να τιμήσουν τον Κούλη Αποστολίδη και τον Σταύρο Σαράφη και την Εθνική Γιουγκοσλαβίας για τον Γιώργο Κούδα.
Η Τούμπα προκαλεί το δέος με την εκρηκτική ανεπανάληπτη ατμόσφαιρα και μοναδικά σε εφευρετικότητα συνθήματα των οργανωμένων κερκίδων και χαρακτηρίζεται ναός του ποδοσφαίρου
Η περίοδος που το ποδόσφαιρο στην Ελλάδα αναδιοργανώνεται με την καθιέρωση της Εθνικής ερασιτεχνικής κατηγορίας, είναι η πιο σημαντική στην 80χρονη ιστορία του ΠΑΟΚ. Τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 ο ΠΑΟΚ κτίζει την εικόνα του μεγάλου συλλόγου. Ορθώνει ηθικό ανάστημα, κρατά για πάντα τον Γιώργο Κούδα, το μεγαλύτερο ταλέντο που ανέδειξε η Μακεδονία και ξεκινά η μακροχρόνια βεντέτα με τον Ολυμπιακό. Με ηγέτη τον “Μεγαλέξανδρο” του ποδοσφαίρου, δημιουργεί την ομάδα μοντέλο που αποθεώνεται στους αγωνιστικούς χώρους, αποκτά τον σεβασμό των αντιπάλων, εξαπλώνει την φήμη του και πολλαπλασιάζει τους οπαδούς του. Είναι η εποχή των μεγάλων ποδοσφαιρικών ινδαλμάτων, που εξακολουθούν και σήμερα να προσφέρουν ως οι βετεράνοι του συλλόγου. Και επειδή τίποτα δεν γίνεται τυχαία, είναι η εποχή που έρχονται στον σύλλογο σπουδαίοι προπονητές, όπως ο Λες Σάνον και ο Γκιούλα Λόραντ, είναι η εποχή που οι παράγοντες και οι οπαδοί ξέρουν μόνο να προσφέρουν, είναι η εποχή της διοικητικής κυριαρχίας ενός πολύ μεγάλου παράγοντα, του Γιώργου Παντελάκη.
Το 1979 καθιερώνεται το επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Οι ποδοσφαιρικές ομάδες διαχωρίζονται από τα ερασιτεχνικά σωματεία και δημιουργούνται οι Π.Α.Ε. Αποκτούν ποσοστά από το ΠΡΟ-ΠΟ αλλά και μεγαλομετόχους. Η τηλεόραση είναι η νέα πηγή εσόδων. Ο ΠΑΟΚ συνεχίζει να είναι σπουδαία ομάδα και κατακτά το πρωτάθλημα Ελλάδος το 1985. Οι οπαδοί του ζουν αξέχαστες στιγμές σε ευρωπαϊκούς αγώνες και στην χαραυγή του 21ου αιώνα γεύονται την χαρά της κατάκτησης δύο ακόμη κυπέλλων Ελλάδος, αλλά τα περισσότερα χρόνια ζουν κάθε μορφής αδικία. Είναι τα χρόνια των αγώνων, των διαμαρτυριών, των μεγάλων συλλαλητηρίων, που κάποιες φορές φέρνουν και αποτελέσματα. Οι οπαδοί ζουν αλησμόνητες βραδιές, όπως το Έπος του Χάιμπουρι, αλλά και τραγικές στιγμές όταν θρηνούν θύματα στην τραγωδία των Τεμπών.
Το άστρο του Κούδα έλαμπε εκείνη τη βραδυά και με δύο δικά του γκολ στο 2” και στο 88” ο Δικέφαλος κατέκτησε τον πρώτο πανελλήνιο τίτλο της ιστορίας του. Με κόντρα την διαιτησία του Μίχα που ακύρωσε το καθαρότατο και αριστουργηματικό τέρμα που πέτυχε στο 79” ο Μαντζουράκης, νίκησε καθαρά τον Παναθηναϊκό, που κυνηγούσε το νταμπλ με 2-1. Το γκολ της ομάδας του Φέρεντς Πούσκας πέτυχε στο τελευταίο λεπτό ο Παπαδημητρίου.
Ο Λες Σάνον παρέταξε την ομάδα με τους Χατζηιωάννου, Γούναρη, Φουντουκίδη, Ιωσηφίδη, Παπαδόπουλο, Μπέλλη, Ασλανίδη (75” Μαντζουράκη), Σαράφη (60” Λάζο), Αποστολίδη, Κούδα και Τερζανίδη.
Το ίδιο βράδυ οι ποδοσφαιριστές γλέντησαν την μεγάλη επιτυχία σε νυχτερινό κέντρο όπου μεσουρανούσε ο μεγάλος τραγουδιστής, αλλά και Παοκτσής, Στράτος Διονυσίου. Και την επομένη ένα ατελείωτο πλήθος τους περίμενε στη Θεσσαλονίκη για να τους αποθεώσει. Από το αεροδρόμιο, τον Φοίνικα, την Βασ. Όλγας μέχρι τα γραφεία ο κόσμος γέμισε τους δρόμους.
Ήταν η σειρά του Ολυμπιακού, που κυνηγούσε το νταμπλ να χάσει το κύπελλο από την μεγάλη ομάδα του Λες Σάνον. Σ’ έναν από τους καλύτερους τελικούς που έγιναν ποτέ, χρειάστηκε παράταση και πέναλτι για να αναδειχθεί ο κυπελλούχος. Προηγήθηκε ο Ολυμπιακός με γκολ του Υβ Τριαντάφυλλου στο 20”, ο Ιωσηφίδης στο 44” σημάδεψε το δοκάρι και ισοφάρισε ο Παρίδης στο 52”. Ο Γιάννης Στέφας με φοβερή απόκρουση σε πέναλτι του Καραβίτη στο 66” έσωσε τον ΠΑΟΚ, που προηγήθηκε στο 73” με πέναλτι που κέρδισε ο Παρίδης και κτύπησε εύστοχα ο Ασλανίδης. Τελικά ο Ολυμπιακός ισοφάρισε στο 82” σε 2 - 2 με κεφαλιά του Κρητικόπουλου. Μετά την παράταση ο τελικός κρίθηκε στα πέναλτι (4 - 3). Η σειρά των πέναλτι: Παπαδημητρίου 1 - 0, Σαράφης 1 - 1, Πουπάκης άουτ, Παρίδης 1 - 2, Περσίδης άουτ, Κούδας απεκρούσθη, Γκλέζος 2 - 2, Αναστασιάδης 2 - 3, Σιώκος 3 - 3, Αποστολίδης 3 - 4.
Διαιτητής του αγώνα ο άριστος Ελβετός Χούνγκερμπίλερ και ο Κυπελλούχος ΠΑΟΚ έπαιξε με τους Στέφα, Γούναρη, Τσιλιγκιρίδη, Ιωσηφίδη, Πέλλιο, Τερζανίδη (113” Φουντουκίδη), Παρίδη, Σαράφη, Αποστολίδη, Κούδα, Ασλανίδη (95” Αναστασιάδη).
Ομάδα μοντέλο, με ρεαλιστή προπονητή τον Γκιούλα Λόραντ, στιβαρή και σοβαρή διοίκηση και φιλάθλους φλογερούς συμπαραστάτες, δημιουργούν τις ιδανικές προϋποθέσεις για την κατάκτηση του πρωταθλήματος. Ο τίτλος έγινε ορατός στις 4 Ιανουαρίου 1976 όταν ο Δικέφαλος μέσα στο Καραϊσκάκη έκανε ποδαρικό διασύροντας τον Ολυμπιακό με το αλησμόνητο 4 - 0.
Σφραγίστηκε ουσιαστικά την 27η αγωνιστική (2/5/76) στην κατάμεστη Τούμπα με αντίπαλο την μοναδική απομένουσα διεκδικήτρια του τίτλου ομάδα της ΑΕΚ. Στο 18” το πέναλτι του Σαράφη απέκρουσε ο Σιδηρόπουλος. Ο αγώνας τελείωνε, το 0 - 0 που έδινε παράταση στην αγωνία παρέμενε. Αλλά στο 88” ο Νέτο Γκουερίνο έστειλε την μπάλα στα δίχτυα και τους φιλάθλους στον έβδομο ουρανό. Ενώ ο ίδιος σκαρφάλωνε στα κάγκελα, το γήπεδο πήρε φωτιά.
Με τον αρχηγό Γιώργο Κούδα πρώτο σκόρερ με 14 γκολ και 25 συμμετοχές και τον Σταύρο Σαράφη δεύτερο σκόρερ με 11 γκολ σε 24 συμμετοχές, έγραψαν με χρυσά γράμματα το όνομάτους: Νέτο Γκουερίνο (30 συμμετοχές - 11 γκολ). Αναντικατάστατοι με 30 συμμετοχές και οι Φιλώτας Πέλλιος και Μλάντεν Φούρτουλα (Ο Σάκης Παντελίδης ήταν μόνιμμα αναπληρωματικός στον πάγκο...). Από 29 συμμετοχές είχαν οι Γιάννης Γούναρης, Κώστας Ιωσηφίδης, Κούλης Αποστολίδης (5 γκολ), 28 οι Παναγιώτης Κερμανίδης (5 γκολ), Άγγελος Αναστασιάδης (9 γκολ), 25 ο Αρίσταρχος Φουντουκίδης, 24 ο Χρήστος Τερζανίδης (2 γκολ), 11 ο Αχιλλέας Ασλανίδης και 8 ο πρωτοεμφανιζόμενος Κώστας Ορφανός (1 γκολ). Έπαιξαν ακόμη σε 5 αγώνες ο Βασίλης Βούλγαρης, σε έναν ο Θέμης Καπουσούζης και σ” άλλον έναν (75” στο Αγρίνιο) ο μεγάλος Δημήτρης Παρίδης.
Με την κεφαλιά ψαράκι στο 80” του Ράντε Πάπριτσα και το 1 - 0 επί του Παναθηναϊκού μέσα στο ΟΑΚΑ, την τελευταία αγωνιστική του πρώτου γύρου πήρε το... μισό πρωτάθλημα. Το άλλο μισό το πήρε με το 0 - 0 μέσα στη Νέα Σμύρνη με τον Πανιώνιο τυπικά την προτελευταία Κυριακή. Και οι Παοκτσήδες που κατέκλησαν το αεροδρόμιο, έστησαν γιορτή την τελευταία αγωνιστική στην Τούμπα όπου αποθέωσαν τους Πρωταθλητές. Όταν ο αρχηγός Κώστας Ιωσηφίδης (17 συμμετοχές) που κέρδισε και τα δύο πρωταθλήματα σήκωσε ψηλά το Κύπελλο, η Τούμπα παραληρούσε. Με προπονητή τον Αυστριακό Βάλτερ Σκότσικ, πρώτοι με 29 συμμετοχές ήταν ο Γιώργος Σκαρτάδος (11 γκολ) και ο Ράντε Πάπριτσα (6 γκολ). Με 28 συμμετοχές ο Ιβάν Γιούρισιτς, με 27 ο Νίκος Αλαβάντας (1 γκολ) και ο Χρήστος Δημόπουλος (πρώτος σκόρερ με 12 γκολ), με 25 ο Βασίλης Βασιλάκος (1 γκολ), με 24 οι Χάρης Μπανιώτης (2 γκολ), Θωμάς Σίγκας (3 γκολ), Απόστολος Τσουρέλας και ο τερματοφύλακας Παναγιώτης Παντέλης. Στα υπόλοιπα 6 παιχνίδια, αλλά και σε 2 ως αλλαγή με 8 συμμετοχές ο Λάκης Στεργιούδας. Με 19 συμμετοχές ο Γιάννης Δαμανάκης (2 γκολ), με 18 ο Κυριάκος Αλεξανδρίδης (2 γκολ), με 17 ο Γιώργος Κωστίκος (8 γκολ) και ο Άρης Καρασαββίδης (4 γκολ), με 7 ο Μιχάλης Ιορδανίδης, με 6 ο Νίκος Λιάκος (1 γκολ) και ο Σωτήρης Μαυρομάτης, με 4 ο Χαρ. Σπανοσωτηρόπουλος και ο Κώστας Μαλιούφας. Τέλος στους 2 πρώτους αγώνες έπαιξε και ο Γιάννης Ψαρράς που τραυματίστηκε κι έχασε όλη την χρονιά.
σταμάτητος ο ΠΑΟΚ του Ντούσαν Μπάγιεβιτς, κόντρα στα προγνωστικά, με διαιτητή τον Κασναφέρη και αντίπαλο τον Ολυμπιακό, με μαγικά χαρτάκια τα 6.500 εισιτήρια και τα καραβάνια των οπαδών που τον συνόδεψαν στην Αθήνα, κέρδισε με συνοπτικές διαδικασίες και σκορ 4 - 2 το τρίτο του Κύπελλο Ελλάδος.
Στο 4” μόλις το 1 - 0 με ξερό σουτ έξω από την περιοχή του Εγκωμίτη, το 2 - 0 στο 32’ με τον Β. Μπορμπόκη και το 3 - 0 με τον Γ.Χ. Γεωργιάδη δευτερόλεπτα μετά την έναρξη του β” ημιχρόνου. Ο Ολυμπιακός μείωσε στο 78” με πέναλτι του Τζόρτζεβιτς και ο Ναλιτζής στο 85” έγραψε το 4 - 1. Στο 92” και από εμφανή θέση οφ-σάιντ ο Χούτος μείωσε στο 4 - 2.
Ο ΠΑΟΚ αγωνίστηκε με τους Κόβιτς, Μπορμπόκη, Βενετίδη, Κατσιαμπή, Αμπονσά (46” Κουλακιώτη), Ουντέζε, Γεωργιάδη (78” Ναλιτζή), Εγκωμίτη, Οκκά (89’ Σπάσιτς), Καφέ, Π. Κωνσταντινίδη. Την επομένη στο αεροδρόμιο στήθηκε ανεπανάληπτη φιέστα, ενώ δεκάδες χιλιάδες αποθέωσαν τους θριαμβευτές όταν με το Κύπελλο ανέβηκαν στην κορυφή του Λευκού Πύργου
Μέσα στο σπίτι του πανηγύρισε την κατάκτηση του 4ου Κυπέλλου Ελλάδος (με 16 συμμετοχές σε τελικούς) παίρνοντας συγχρόνως ρεβάνς από τον Άρη μετά από 33 χρόνια. Ήταν η βραδυά του Γ.Χ. Γεωργιάδη που στο 25” πέτυχε το νικητήριο τέρμα (1 - 0). Ήταν η βραδυά που οι οπαδοί του ΠΑΟΚ λάνσαραν το ‘Σήκωσέ το... δεν μπορώ να περιμένω’ που έγινε σουξέ ένα χρόνο αργότερα στους αγώνες της Εθνικής στην Πορτογαλλία.
Ο προπονητής του Δικεφάλου, Άγγελος Αναστασιάδης, χρησιμοποίησε στον τελικό τους Τοχούρογλου, Εγκωμίτη, Κουτσόπουλο, Κούτση (71” Χασιώτη), Αμονσά (81” Νάστο), Μάρκο, Κουκέλκα, Καφέ, Γεωργιάδη, Οκκά, Γιασεμάκη (75” Σπάσιτς).
Για να φθάσει στον τελικό ο ΠΑΟΚ απέκλεισε στα προημιτελικά τον Ολυμπιακό και στα ημιτελικά την ΑΕΚ.
Το γλέντι που ακολούθησε μετά την απονομή στη φλεγόμενη Τούμπα ήταν ασπρόμαυρο σ” όλους τους δρόμους της φωταγωγημένης πόλης και σε μια φιέστα χωρίς προηγούμενο στον Λευκό Πύργο.
Ο θεσμός του Κυπέλλου Πόλεων Διεθνών Εκθέσεων ήταν μια όαση για τη Θεσσαλονίκη, που συμμετείχε με την καλύτερη ομάδα της. Στις 15 Σεπτεμβρίου 1965 ο ΠΑΟΚ έκανε την παρθενική του εμφάνιση σε επίσημο αγώνα ενός Ευρωπαϊκού θεσμού. Και γιορτάσθηκε με νίκη (2 - 1) επί της αυστριακής Βινερ Σπορτ Κλουμπ. Το πρώτο γκολ πέτυχε το νέο μεγάλο αστέρι, ο Γιώργος Κούδας!
Ο ΠΑΟΚ στην Ευρώπη είχε 28 συμμετοχές (1 στο Champions League, 2 στο πρωταθλητριών, 16 στο ΟΥΕΦΑ, 6 στο Κυπελλούχων και 3 στο Διεθνών Εκθέσεων). Σε 94 συνολικά αγώνες πέτυχε 33 νίκες, έφερε 23 ισοπαλίες και έχασε 38 φορές. Πέτυχε 124 τέρματα και δέχθηκε 142.
Στατιστικά πρώτος σε παρουσίες προπονητής ο Άγγελος Αναστασιάδης (20 αγώνες), ποδοσφαιριστής ο Γιώργος Κούδας (33 αγώνες) και σκόρερ ο Γιασουμί Γιασεμάκης (9 γκολ).
ΠΗΓΗ:
http://www.paok80.gr/default.aspx?catid=128
O ΠΑΟΚ είναι η ιστορική συνέχεια του Κωνσταντινουπολίτικου αθλητικού και πολιτιστικού Σωματείου «Ερμής», που δημιουργήθηκε από Ρωμιούς της Πόλης το έτος 1875, στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης - το Πέρα. Η ανάγκη των Ρωμιών να εκφράσουν και να υποστηρίξουν τον Ελληνισμό τους μέσα στην Τουρκία, τους ώθησε στη δημιουργία του εν λόγω σωματείου. Το 1923 μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και τη δραματική προσφυγιά των Ρωμιών της Ιωνίας - αλλά και ολόκληρης της Τουρκίας - οι Ρωμιοί της Πόλης μετονομάζουν το Σωματείο τους από Ερμή σε Περακλούμπ, σύμφωνα με το καινούργιο Σύνταγμα που θεσπίζεται από τον Κεμάλ. Παρόλο το πλήγμα που δέχεται ο Ελληνισμός - ο οποίος αναγκάζεται να πάρει το δρόμο της προσφυγιάς εγκαταλείποντας τις πατρογονικές του κοιτίδες - η Περακλούμπ δίνει τις μάχες της και τις κερδίζει όσο υπάρχουν Ρωμιοί στην Πόλη. Σαρώνει τα Κύπελλα, αποδεικνύοντας ότι αν και μειονότητα οι Ρωμιοί εξακολουθούν να έχουν ηχηρό παρόν στον αθλητικό τομέα. Αυτό όμως δεν κρατάει για πολύ και οι περισσότεροι αναγκάζονται να φύγουν, αφήνοντας πίσω τους μια ομάδα Κωνσταντινουπολιτών, τα επονομαζόμενα «Πολιτάκια». Εγκαθίστανται στη Θεσσαλονίκη και εν έτει 1926 ιδρύουν τον Πανθεσσαλονίκειο Αθλητικό Όμιλο Κωνσταντινουπολιτών (Π.Α.Ο.Κ.), κρατώντας τα σύμβολα της κραταιάς ρωμιοσύνης - το Δικέφαλο του Βυζαντίου - αλλά για χρώματα διαλέγουν το πένθιμο μαύρο (για να συμβολίζει την τραγική ιστορία της Ρωμιοσύνης) αλλά και το αισιόδοξο λευκό που θα τους άνοιγε ένα παράθυρο στο μέλλον - και θα συμβόλιζε τον αγώνα για το αύριο και τις νίκες που θα κατακτούσαν. Αυτή η ιστορία τον καθιστά ουσιαστικά ως ένα από τα αρχαιότερα αθλητικά σωματεία με βαριά παρακαταθήκη ιστορίας!
Το πρώτο καταστατικό του συλλόγου εγκρίθηκε στις 20 Απριλίου 1926, με απόφαση του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (αριθμ. 822). Ουσιαστικά όμως ο ΠΑΟΚ είχε ιδρυθεί ένα χρόνο νωρίτερα, όταν έλαβε μέρος στο πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης και υποβιβάστηκε στη Β΄ Κατηγορία, υποβιβασμός που ανάγκασε τους ιδρυτές του ΠΑΟΚ να ενισχύσουν την ομάδα.
Το πρώτο έμβλημα του ΠΑΟΚ (1926) ήταν το τετράφυλλο τριφύλλι και το πέταλο. Τα φύλλα ήταν πράσινα και πάνω από το καθένα ήταν χαραγμένα τα αρχικά της λέξης ΠΑΟΚ. Το σκέφτηκε ο αείμνηστος Κώστας Κοεμτζόπουλος που πήρε την ιδέα από το πακέτο τσιγάρων που κάπνιζε.
Τα ιδρυτικά μέλη ήταν: Α. Αγγελόπουλος, Α. Αθανασιάδης, Κ. Αναγνωστίδης, Μ. Βεντουρέλλης, Φ. Βυζάντιος (β΄ πρόεδρος), Α. Δημητριάδης, Δ. Δημητριάδης, Ν. Ζουμπουλίδης, Μ. Θεοδοσιάδης, Θ. Ιωακειμόπουλος, Π. Καλπακτσόγλου, Θ. Καρτσαμπέκης, Δ. Κοεμτζόπουλος, Κ. Κοεμτζόπουλος, Π. Κοντόπουλος, Κ. Κρητικός, Μ. Κωνσταντινίδης, Π. Μαλέτσκας, Ι Νικολαίδης, Λ. Παπαδόπουλος, Φ. Σαμαντζόπουλος, Θ. Τσούλκας, Μ. Τσούλκας, Σ. Τριανταφυλλίδης, Τ. Τριανταφυλλίδης (που ήταν και ο πρώτος πρόεδρος).
Το πρώτο διοικητικό συμβούλιο του ΠΑΟΚ 1926-1927 αποτελούνταν από:
1) Πρόεδρος: Τ. Τριανταφυλλίδης,
2) α' αντιπρόεδρος: Π. Καλπακτσόγλου,
3) β' αντιπρόεδρος: Αθ. Αθανασιάδης,
4) γενικός γραμματέας: Κ. Κρητικός,
5) Ειδικός Γραμματέας, Μ. Τσούλκας,
6) ταμίας: Θ. Ιωακειμόπουλος,
7) έφορος ποδοσφαίρου: Α. Αγγελόπουλος,
8) σύμβουλοι: Μ. Κωνσταντινίδης και
9) Σ. Τριανταφυλλίδης.
Αμέσως μόλις συστάθηκε ο ΠΑΟΚ και μετά από δύο μήνες προετοιμασίας, αποφασίστηκε να κατέβει η ομάδα σε αγώνες με τις υπόλοιπες ομάδες της Θεσσαλονίκης. Η λαχτάρα όλων να δουν τη νέα ομάδα αγωνιζόμενη, οδήγησε πολύ κόσμο στο γήπεδο του Ηρακλή (στις 26 Ιουλίου 1925), τον οποίο και νίκησε με 2-1. Δυο βδομάδες αργότερα όμως ο ΠΑΟΚ έχασε από τον πρωταθλητή Θεσσαλονίκης Άρη, με 5-2.
Tο 1927 ακούγεται ο πρώτος Ύμνος του ΠΑΟΚ: "Είμαστε εμείς της Πόλης τα παιδιά τα παινεμένα, που παίζουμε τη μπάλα ξακουσμένα, έχουμε περίσσια χάρη, που δεν την έχει ομάς καμία άλλη. Το σύστημά μας είναι πάσα-πάσα, στο τέλος της σεζόν θα κάνουμε την ...κάσα, να δούμε πόσα γκολ μας έχουν δώσει, και πόσα εμείς τους έχουμε φουσκώσει. Τα έχουμε όλα, όλα, όλα, σκάρες, παπούτσια, παντελόνια, μαύρη φανέλα κι επιγονατίδες, για να τρελαίνονται οι ...δεσποινίδες. Δεν φοβόμαστε κανέναν, Άρη ούτε Ηρακλή, γιατί έχουμε αρχηγό μας Βεντουρέλλη μερακλή."
Tο όραμα των ιδρυτών αλλά και των φίλων της ομάδας για τη δημιουργία έδρας πήρε σάρκα και οστά το 1928, έπειτα από πολλή προσπάθεια και έτσι στις 12 Δεκεμβρίου 1930 εγκαινιάστηκε το γήπεδο του Συντριβανίου, η πρώτη έδρα της ομάδος. Ακολούθησε φιλικό παιχνίδι με τον Άρη, που έληξε με νίκη 2-1 του γηπεδούχου.
Tο πρώτο επαγγελματικό συμβόλαιο, αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο: υπογράφηκε από το Σύλλογο στις 5 Σεπτεμβρίου 1928. Σύμφωνα με αυτό, ο ποδοσφαιριστής Ετιέν, ο οποίος είχε έρθει από το Σύλλογο ΠΕΡΑΚΛΟΥΜΠ της Κωνσταντινούπολης, θα εισέπραττε μηνιαίως 4.000 δρχ. Το συμβόλαιο υπογράφηκε από τον Ιατρό κ. Μελετίου (Πρόεδρο του ΠΑΟΚ) και από το Γενικό Γραμματέα, κ. Σακελλαρόπουλο.
Ιστορική μπορεί να θεωρηθεί η απόφαση της συγχώνευσης με την ΑΕΚ Θεσσαλονίκης. Μέχρι τις 20 Μαρτίου 1929 κράτησε ο ανταγωνισμός και η αντιπαλότητα των δύο αδερφών σωματείων. Τότε ο πρόεδρος του πολιτικού σωματείου της Ενώσεως Κωνσταντινουπολιτών, γιατρός Καραμαούνας, πέτυχε τη συγχώνευση των δύο προσφυγικών ομάδων της Θεσσαλονίκης. Πρωτεργάτες της ιδέας και της υλοποίησής της ήταν ο Φανούριος Βυζάντιος και ο Παντελής Καλπακτσόγλου, που αποσκίρτησαν από την ΑΕΚ (την Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπολιτών της Θεσσαλονίκης), η οποία είχε ιδρυθεί την περίοδο 1924-25 από τους πρώτους πρόσφυγες που ήρθαν στη Θεσσαλονίκη από την Κωνσταντινούπολη το 1922. Στο σημείο αυτό, σημαντικό θα ήταν να αναφέρουμε πως μέλη της ΑΕΚ Θεσσαλονίκης, πήραν το δρόμο για την πρωτεύουσα, όπου και δημιούργησαν τη σημερινή ΑΕΚ.
Μετά τη συγχώνευση με την ΑΕΚ, το 1929, ο ΠΑΟΚ αλλάζει και έμβλημα. Το νέο έμβλημα έγινε ο Αετός - που παραμένει ως σήμερα - και συμβολίζει την προέλευση του συλλόγου και την επάνοδο της μνήμης στις ρίζες και την κληρονομιά των προσφύγων (Βυζάντιο και Κωνσταντινούπολη). Ο Αετός κρατούσε ένα σπαθί και μία κορώνα, με τα δύο κεφάλια να ατενίζουν την Ανατολή και τη Δύση. Η διαφορά του εμβλήματος από αυτό της ΑΕΚ - που είναι και το σύμβολο της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας - είναι πως του ΠΑΟΚ έχει τα φτερά του κλειστά, σε ένδειξη του μακροχρόνιου πένθους, λόγω του ξεριζωμού από την πατρίδα.
Τα έτη 1931-1932 δούλεψε στο Δικεφάλο ο πρώτος ξένος προπονητής στην ιστορία της ομάδας, ο Γερμανός Ροδόλφος Γκάνσερ.
Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την περίοδο της Κατοχής, στις αρχές της δεκαετίας του ΄50 αρχίζουν να γράφονται οι χρυσές σελίδες της ιστορίας του "Δικέφαλου του Βορρά". Δημιουργούνται τα περίφημα "τσικό" του Βίλλυ, ενός Αυστριακού προπονητή (1950-52) που φόρεσε τη φανέλα του ΠΑΟΚ στην περίοδο 1931-32, από τα οποία ξεπήδησαν μεγάλα ονόματα που άφησαν εποχή (Λέανδρος, Συμεωνίδης, Γιαννέλος, Μαργαρίτης, Γιώργος Χαβανίδης κ.α.).
Το 1953 γεννιέται η χρυσή εποχή του ΠΑΟΚ. Στις μεταγραφές του καλοκαιριού έρχονται οι Κουϊρουκίδης, Πετρίδης, Πρόγιος, Γερούδης, Κεμανίδης, Χουρβουλιάδης, Χασιώτης και Αγγελίδης. Ο ΠΑΟΚ γίνεται πανίσχυρος και αναδεικνύεται πρωταθλητής Θεσσαλονίκης για τρία συνεχόμενα χρόνια και είναι άξιος εκπρόσωπος της συμπρωτεύουσας στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα. Η θρυλική τριπλέτα Γιεντζή, Κουϊρουκίδη, Παπαδάκη, έμεινε στην ιστορία!
Κάπου το 1957, οι ιθύνοντες της ομάδας οραματίζονται ένα νέο γήπεδο αντάξιο των επιδιώξεων της ομάδας, μιας και το παλιό γήπεδο είχε απαλλοτριωθεί. Η έρευνα για το χώρο οδήγησε στην επιλογή μιας έκτασης η οποία ανήκε στο Ταμείο Εθνικής Αμύνης στην περιοχή της Τούμπας, που πέρα από την ελευθερία του χώρου που προσέφερε, η γειτονιά αυτή της Θεσσαλονίκης ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με τους Μικρασιάτες πρόσφυγες. Τελικά, χώρος 30 στρεμμάτων παραχωρείται στον ΠΑΟΚ έναντι σημαντικού αντιτίμου και αρχίζει η ανέγερση του γηπέδου. Σημειωτέο ότι εκδόθηκε λαχείο υπέρ της ανεγέρσεως του νέου Σταδίου, του οποίου τα εγκαίνια έγιναν στις 6 Σεπτεμβρίου 1959 από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας κ Γ. Θεμελή. Πριν το εναρκτήριο λάκτισμα, ένα αεροπλάνο της πολεμικής αεροπορίας έκανε τη ρίψη μιας μπάλας, ως συμβολική δωρεά του στρατού. Με νέο μεγάλο γήπεδο ο ΠΑΟΚ είναι έτοιμος, προ των πυλών της Α΄ Εθνικής που καθιερώθηκε τον Οκτώβριο του 1959, να αρχίσει μια λαμπερή πορεία, που διαρκεί ως σήμερα.
Στην πρεμιέρα του πρώτου πρωταθλήματος της Α΄ Εθνικής κατηγορίας (25 Οκτωβρίου 1959) ο ΠΑΟΚ υποδέχτηκε στην Τούμπα το Μέγα Αλέξανδρο Κατερίνης και τον νίκησε με σκορ 3-1. Οι πρώτοι 11 παίχτες που απάρτιζαν την ομάδα εκείνη ήταν, προπονητής: Ζάρκο Μιχαήλοβιτς (Γιουγκοσλάβος) - ομάδα: Πρόγιος, Χασιώτης, Ραπτόπουλος, Γιαννέλος, Κεμανίδης, Χαβανίδης, Λέανδρος, Κιουρτζής, Κουϊρουκίδης Σαλούστο, Νικολαϊδης.
Ακολουθεί μια δεκαετία, στη διάρκεια της οποίας η ομάδα του Δικέφαλου κινήθηκε σε μια μετριότητα. Θα μπορούσε να πει κανείς πως ήταν σαν να συγκέντρωνε δυνάμεις για το μεγάλο ξέσπασμα της δεκαετίας του 70, όταν και η ομάδα καθιερώθηκε ως μια από τις καλύτερες που πέρασαν ποτέ από τα Ελληνικά γήπεδα. Με παίκτες που τα ονόματά τους είναι και ήταν θρύλος στην ποδοσφαιρική Ελλάδα. Ήταν η ομάδα και οι παίκτες που δημιούργησαν τα ρεκόρ εκείνα, τα οποία ακόμα και σήμερα φαντάζουν δύσκολα να καταρριφθούν. Με το σύνολο που έχτισε ο ΠΑΟΚ, κατάφερε να χτυπήσει τις Αθηναϊκές παραδοσιακές ποδοσφαιρικές δυνάμεις και κατέκτησε δύο κύπελλα το 1972 και το 1974 και ένα πρωτάθλημα το 1976, ενώ θα μπορούσε να κατακτήσει ακόμα περισσότερα τρόπαια, αν οι καταστάσεις ήταν διαφορετικές.Ο ΠΑΟΚ καθιερώθηκε σαν η μεγάλη ομάδα του Βορρά, με τους χιλιάδες φανατικούς οπαδούς. Στην Ευρώπη ξεχωρίζει η εκπληκτική πορεία του 1973-74, όπου καταφέρνει να προκριθεί στα προημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων, όπου και αποκλείεται από την Ιταλική Μίλαν. Η πολύ καλή πορεία συνεχίστηκε και τη δεκαετία του 80, με πολύ λίγες αποτυχημένες χρονιές. Το αποκορύφωμα έρχεται στα μέσα της δεκαετίας, όπου το 1985 κατακτά το δεύτερο πρωτάθλημα Ελλάδος και το πρώτο επαγγελματικό, αφού το Ελληνικό ποδόσφαιρο είχε αλλάξει κατεύθυνση προς τον επαγγελματισμό.
Χαρακτηριστικό της δεκαετίας του 80, είναι ο υπέρμετρος φανατισμός των οπαδών, ο οποίος ξεπερνά κάθε προηγούμενο και αρχίζει να περνάει τις πύλες της Ελλάδας ως πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Η υπερβολική αγάπη των οπαδών όμως έχει και την αρνητική πλευρά, αφού μεταφράζεται αρκετές φορές σε επεισόδια, τα οποία επιφέρουν τιμωρίες. Στην Ευρώπη ο ΠΑΟΚ πραγματοποιεί μια συγκινητική εμφάνιση με την ομάδα της Μπάγιερν, όπου και αποκλείεται στα πέναλτι, αφήνοντας στη μνήμη όλων των Ελλήνων μια από τις καλύτερες εμφανίσεις των ομάδων μας στα κύπελλα της Ευρώπης. Η δεκαετία του 90 αρχίζει πολύ καλά, κρατώντας τον ΠΑΟΚ μέσα στις τρεις καλύτερες ομάδες της Ελλάδας. Στιγματίζεται όμως από την πολύ μέτρια ως κακή πορεία του Δικέφαλου, την εποχή που πρόεδρος της ομάδας ήταν ο Θ. Βουλινός, ο οποίος ήρθε σε απευθείας σύγκρουση με τους οργανωμένους οπαδούς, ύστερα από το σοβαρά επεισόδια στον αγώνα ΠΑΟΚ-Παρί Σεν Ζερμεν, τα οποία οδηγούν τον ΠΑΟΚ στην απομόνωση και τον οικονομικό μαρασμό. Το 1996 επήλθε η αλλαγή που ζητούσαν οι φίλαθλοι του ΠΑΟΚ. Ο Θωμάς Βουλινός, έδωσε τη σκυτάλη στον Γιώργο Μπατατούδη και μια νότα αισιοδοξίας ήταν διάχυτη στη Θεσσαλονίκη. Πολλές μεταγραφές γνωστών παικτών (Ζήσης Βρύζας, Σπύρος Μαραγκός, Κώστας Φρατζέσκος και άλλοι) έγιναν από την πρώτη σεζόν. Ο ΠΑΟΚ το 1997 βγήκε επιτέλους στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ με προπονητή τον Άγγελο Αναστασιάδη, στο ντεμπούτο του στον πάγκο του ΠΑΟΚ. Και η επανεμφάνιση της ομάδας, συνοδεύτηκε από τον ηχηρό σε όλη την Ευρώπη αποκλεισμό της φημισμένης Άρσεναλ.
Την επόμενη χρονιά ο Αναστασιάδης εκδιώχθηκε, με τον Μπλαχίν να παραλαμβάνει τη σκυτάλη για λίγους μήνες, αφού ο Άγγελος ζητήθηκε επιτακτικά από τους φιλάθλους να επιστρέψει. Έμεινε άλλη μια σεζόν, για να τον διαδεχθεί ο Άρι Χάαν και το Δεκέμβρη του 1999, ο Ντούσαν Μπάγεβιτς αναλαμβάνει τα ηνία.
Ο ΠΑΟΚ παγίωσε τη θέση του ανάμεσα στις ομάδες που έβγαιναν κάθε χρόνο στην Ευρώπη, αλλά πλέον αυτό δεν ήταν αρκετό. Η συμμετοχή στο Τσάμπιονς Λιγκ ήταν ο επόμενος στόχος. Το επόμενο βήμα, έγινε μόλις το 2001, με την κατάκτηση του Κυπέλλου Ελλάδας μετά από 25 χρόνια, σε έναν αξέχαστο τελικό κόντρα στον Ολυμπιακό. Ο ΠΑΟΚ διέσυρε στη Νέα Φιλαδέλφεια τους πρωταθλητές με 4-2.
Ωστόσο, τα οικονομικά προβλήματα συνεχίζονταν και ήταν τροχοπέδη στην προσπάθεια των ποδοσφαιριστών να πετύχουν μεγαλύτερους στόχους.
Το καλοκαίρι του 2002 και πάλι στον πάγκο του ΠΑΟΚ, βρίσκεται ο Άγγελος Αναστασιάδης. Η σεζόν οδήγησε σε έναν ακόμη μεγάλο θρίαμβο, με την κατάκτηση του Κυπέλλου για δεύτερη φορά σε τρία χρόνια (Γήπεδο Τούμπας 1-0 τον Άρη).
Η επόμενη σεζόν όμως, ήταν αυτή που «φιλοξένησε» την υπέρβαση. Παρότι το καλοκαίρι έφυγαν βασικοί και σημαντικοί ποδοσφαιριστές (Γεωργιάδης, Οκκάς, Καφές), ο ΠΑΟΚ κατάφερε να εξασφαλίσει την συμμετοχή του στα προκριματικά του Τσάμπιονς Λιγκ, καταλαμβάνοντας την τρίτη προνομιούχο θέση.
ΠΗΓΗ:
http://www.paokfc.gr/history.jsp